همانطور که میدانید در سالهای اخیر عرضه و مصرف انواع چرم به منظور کاربردهای گوناگون در بازار افزایش داشته است. با توجه به این که استفاده فراوان از چرم طبیعی به محیط زیست آسیبهای زیادی وارد میکند؛ به همین دلیل امروزه بسیاری از شرکتهای فعال در زمینه تولید چرم، بر آن شدند تا با تولید و تهیه چرم گیاهی آن را جایگزین چرم طبیعی کنند. در واقع با این کار از مخاطراتی که برای محیط زیست پیش میآید جلوگیری خواهد شد. در این مطلب قصد داریم به معرفی چرم وگان و تفاوت آن با چرم مصنوعی بپردازیم.
چرم وگان چیست و چگونه تولید میشود؟
چرم وگان VEGAN LEATHER به هر نوع چرمی که بدون استفاده از پوست حیوانات و آسیب رساندن و بهرهبرداری از آنها تهیه شده باشد اطلاق میشود. چرم وگان در واقع در دسته چرم مصنوعی قرار دارد و به چندین شکل و کیفیت متفاوت تولید میشوند. چرم وگان تشکیل شده از یک لایه پارچه با جنس کتان یا پلیاستر است روی این پارچه را با ضایعات گیاهی مثل کاکتوس، آناناس، چوب پنبه، پالپ کاغذ و قهوه پوشش میدهند.
ضایعات مورد استفاده در تهیه این چرم با استفاده از انواع چسبهای شیمیایی روی پارچه چسبانده خواهد شد؛ در نهایت نیز این ترکیب را با مواد لاستیکی یا روغن گیاهی و انواع زرین پوشش میدهند. در فرایند تولید برخی از انواع چرم وگان نیز از سیب، سویا یا قارچ استفاده میشود. البته تصور این که برخی میوهها یا خوراکیها قابلیت تبدیل شدن به مادهای را داشته باشند که به جای چرم مورد استفاده قرار گیرد باور نکردنی است.
انواع مختلف چرم وگان
چرم وگان دارای انواع مختلفی است که هر کدام به شیوهای خاص تولید میشوند. به چند مورد از انواع این چرم اشاره خواهیم کرد.
چرم طبیعی وگان: چرمهای طبیعی وگان از مواد گیاهی تولید میشوند؛ در واقع برای تهیه این نوع چرم از موادی مانند آناناس، گردو، چوب پنبه و … استفاده میکنند. در برخی موارد نیز برای تولید چرم طبیعی وگان از جلبکها یا چرم قارچ استفاده خواهند کرد؛ به همین دلیل به آن چرم گیاهی نیز گفته میشود.
چرم مصنوعی وگان: در واقع چرم مصنوعی وگان به موادی مثل چرم PU که از پلیاورتان ساخته میشود یا به طور کلی دیگر گزینههایی که پایه پلاستیکی دارند گفته میشود. ناگفته نماند که چنین موادی گاها به عنوان (پر) شناخته خواهند شد؛ این نوع مواد به طور مستقیم از مواد پتروشیمی شده در حالی که در برخی موارد میتوان آن را از پلاستیکهای بازیافتی تهیه کرد.
چرم وگان ارتقاء یافته: یکی دیگر از انواع چرم وگان چرم آزمایشگاهی ارتقاء یافته است که از نظر فنی میتوان گفت ترکیبی از چرم طبیعی و مصنوعی خواهد بود. به منظور ارتقاء یافتن این مواد از ارگانیسمهای طبیعی بیولوژیکی مثل جلبک و قارچ به عنوان پایه استفاده میشود؛ به همین جهت چنین موادی را به عنوان مواد طبیعی طبقهبندی خواهیم کرد.
آیا چرم وگان با چرم مصنوعی یکسان است؟
برای برخی افراد که با چرم و انواع آن آشنایی ندارند ممکن است سوال باشد که چرم وگان با چرم مصنوعی یکسان است یا با هم متفاوتند. چرم مصنوعی یک نوع پارچه چرمی است که با استفاده از مواد پلاستیکی و به صورت مصنوعی یا صنعتی ساخته میشود. وگان یکی از انواع چرم مصنوعی است که در تولید آن از طیف وسیعی از مواد مصنوعی مثل پلاستیک و طبیعی مانند چوب پنبه و … استفاده خواهد شد؛ بنابراین میتوان گفت چرم وگان و چرم مصنوعی با هم یکسان خواهند بود.نکته مهم و قابل توجه این است که در واقع یک نوع تفاوت نیز محسوب میشود این است که برای تهیه چرم مصنوعی از هیچ گونه مواد طبیعی استفاده نخواهد شد.
چرم وگان تولید شده از مواد گیاهی
همانطور که اشاره شد در ساخت چرم وگان از منابع گیاهی استفاده خواهد شد که با استفاده از آنها انواع مختلف چرم وگان تولید و کاربردهای مختلفی خواهند داشت. انواع مختلف چرم وگان یا چرم گیاهی شامل موارد زیر خواهد بود:
چرم وگان تولید شده از آناناس
برای ساخت این نوع چرم الیاف بلند برگهای آناناس بعد از برداشت توسط دستگاههای نیمه اتوماتیک استخراج میشود. بعد از فرایند استخراج این الیاف شسته و زیر آفتاب به طور طبیعی خشک خواهند شد. پس از خشک شدن نیز باید فرایند تصفیه انجام گردد. در مرحله بعد ماده به دست آمده را با پلیلاکتیک اسید مخلوط و با فرایند مکانیکی چرم گیاهی یا وگان آناناس ساخته خواهد شد.
چرم سیب
استان ناگانو دومین منطقه بزرگ تولید سیب در ژاپن است. ایتو می خواست از منابع باغ های منطقه شینشو، به ویژه ضایعات تولید شده توسط کشت میوه سیب و صنایع وابسته به آن، استفاده کند.
ایده او برای برنامه حمایتی دولت از کسب و کار نوپا، در سال 2021 انتخاب شد. شرکت سورنا چرم سیب را با همکاری دو شرکت باغبانی تولید سیب که یکی از آنها در شهر لیژونا(Iizuna) واقع در بخش شمالی استان و دومی تولید کننده چرم مصنوعی است، توسعه می دهد.شهر Iizuna به دلیل تولید سیب و کارخانجات آب سیب معروف است که حدود یک تن تفاله سیب در روز تولید می کند. ضایعات آبگیری سیب شامل تفاله سیب، پوست و هسته سیب است که پس از له کردن و آبگیری سیب، باقی می ماند.آنها برای ساخت چرم گیاهی خود، ضایعات سیب را خشک و پودر می کنند و سپس آن را با رزین مصنوعی مخلوط می کند. سپس مخلوط بدست آمده را به مواد پایه پنبه ای اضافه می کنند و بعد از طی مراحل و فرآیندهایی به چرم گیاهی سازگار با محیط زیست دست می یابند.
هر سال تقریباً 20000 تن سیب خام را جمع آوری و فرآوری می کند که تقریباً 6000 تن آن به عنوان “پسماند” مانند تفاله تخلیه می شود. با استفاده از این ماده به عنوان بخشی از مواد خام برای چرم مصنوعی، چرمی ایجاد میشود که استفاده از مواد خام مبتنی بر نفت را کاهش میدهد و برای حیوانات و محیط زیست جهانی دوستدار است
چرم وگان تولید شده از کاکتوس
چرم کاکتوس یک ماده زیستی است که به دلیل تنفس پذیری آن تحسین شده است، منطقه ای که سایر چرم های گیاهی در آن کوتاهی می کنند. این ماده منحصر به فرد برای کیف های دستی، کفش، پوشاک و مبلمان استفاده می شود. مرسدس بنز در ژانویه 2022 از جایگزین های چرمی، از جمله کاکتوس، در فضای داخلی یک خودروی الکتریکی مفهومی استفاده کرد.
چرم کاکتوس از کاکتوس نوپال که با نام های گلابی خاردار یا انجیر هندی نیز شناخته می شود، تهیه می شود. کاکتوس دو بار در سال برداشت میشود و فقط بالشتکهای بالغ (برگهای کاکتوس) را میبرند تا کاکتوس آسیبی نبیند و بتواند به رشد خود ادامه دهد. سپس پدها را تمیز میکنند، به قطعات کوچکتر خرد میکنند و برای حداقل سه روز در آفتاب میگذارند تا خشک شوند. فرآیند خشک کردن، که به سطح رطوبت بستگی دارد، می تواند تا پنج روز طول بکشد. الیاف از پوسته خشک شده جدا می شوند. سپس، یک پروتئین پودری استخراج میشود، به آزمایشگاه برده میشود و با فرمولهای مختلف که شامل رنگها است مخلوط میشود تا یک بیو رزین مایع تشکیل شود.
سپس رزین روی یک ماده حامل ریخته می شود تا چرم کاکتوس را تشکیل دهد. نوع مواد استفاده شده به کاربرد آتی منسوجات بستگی دارد، اما پنبه بازیافتی، پلی استر یا مخلوط هر دو آن چیزی است که معمولا استفاده می شود.
کیف تولید شده از چرم کاکتوس
چرم وگان تولید شده از انگور
تفاله انگور که به عنوان محصولات جانبی کشاورزی دور ریخته میشود توسط کارآفرینان ایتالیایی به موادی شبیه به چرم تبدیل شدهاند. در واقع برای تولید این نوع چرم تفاله انگور خشک شده را با روغن نباتی و پلیاورتان مبتنی بر آب ترکیب میکنند؛ در نهایت یک ماده کامپوزیتی ایجاد میشود که با محیط زیست نیز سازگار است و نتیجه آن چرم گاهی یا وگان انگور خواهد بود. چرم انگور نرم، صاف، پایدار، 100% پایدار و قابل بازیافت است. تقریباً شبیه چرم است و همچنین می تواند به اندازه کافی پردازش شود. چرم انگور 100٪ گیاهی است، هیچ حیوانی آسیب نمی بیند و هیچ محصول حیوانی در طول فرآیند تولید استفاده نمی شود.
کیف تولید شدهاز چرم انگور
چرم قارچ mylo توسط برندهای بزرگ
در واقع میتوان گفت قارچ از یک سری قطعات میکروسکوپی یا به نوعی از رشتههایی تشکیل میشود که با کنترل آن میتوان مادهای شبیه به چرم تولید کرد. به بیان دیگر قارچ یک فیبر طبیعی به شمار میرود که به عنوان جایگزین مناسب برای پلاستیک در تولید چرم وگان مورد استفاده قرار میگیرد.
آدیداس (Adidas)، کرینگ (Kering)، لولولمون (lululemon) و استلا مک کارتنی (Stella McCartney)، نام های تجاری بزرگی هستند که در قالب یک کنسرسیوم، دسترسی انحصاری به Mylo را تضمین کرده اند. این ماده جدید و منحصر به فرد ساخته شده از میسلیوم کاملاً قابل تجزیه، توسط شرکت بیوتکنولوژی Bolt Threads که در امیروایل کالیفرنیا قرار دارد، تولید می گردد، و ظاهری مانند چرم دارد و در هنگام لمس نیز شبیه چرم به نظر می رسد.
این برندها به دنبال عقد بزرگترین توافقنامه در مواد زیست سازگار مصرفی تاکنون، محصولات خود که مشتمل بر Mylo هستند را از سال 2021 به بازار عرضه می کنند.
Mylo از قارچی به نام میسلیوم (Mycelium) ساخته می شود. این قارچ بی نهایت تجدید پذیر بوده و دارای ساختاری منشعب و زیر زمینی است؛ Mylo با استفاده از یک فرآیند رشد پر بازده تولید می گردد که مشخصاً برای این مورد طراحی شده و دارای تاثیرات زیست محیطی بسیار کمی است. رشد این قارچ کمتر از دو هفته به طول می انجامد، و تولید گازهای گلخانه ای، مصرف آب و سایر منابع دیگر در آن به مراتب کمتر از چرم حیوانی است.
چرم انبه
برای تولید این نوع چرم، انبهها خرد شده، به صورت پالپ در آمده و مخلوط به دست آمده از طریق لوله به یک مخزن بزرگ پمپ میشود. سپس با اضافه کردن مخلوط چندین افزودنی، پالپ انبه به یک ماده چرم مانند تبدیل میشود.
پس از آن، مخلوط به دست آمده بر روی سینیهای پخت فلزی ریخته و صاف شده تا ضخامت یکنواختی ایجاد شود. سپس سینیها در محفظههای آبگیری قرار داده میشوند. پس از خشک شدن لایهها، بسته به نوع انبهی مورد استفاده، رنگهای متفاوتی به دست میآید.
در نهایت، لایهها به یک کارخانه تکمیل چرم ارسال میشوند. پس از عملیات تکمیل، مرحله آخر طراحی لایهها میباشد که میتواند به آنها ظاهری چرم مانند ببخشد. چرمهای تولید شده به طراحان مختلفی در سراسر جهان فروخته میشوند.
علاوه بر این، چرم انبه به اندازه چرم معمول بادوام نیست. اگرچه تلاشهایی برای افزایش دوام آن صورت میگیرد. علاوه بر این، این شرکت تازه تاسیس راه درازی در پیش دارد و به سرعت نمیتواند جایگزینی برای صنعتی با سابقه بسیار طولانی باشد.
